Đá Bazan Là Gì? Tìm Hiểu Về Đá Bazan Là Gì?

1 - Đá bazan là gì?

"Bazan" là "một loại đá mắc ma phun trào (từ núi lửa) phổ biến, được hình thành từ sự làm nguội nhanh của dung nham bazan khi tiếp xúc hoặc rất gần bề mặt của một hành tinh đá hoặc mặt trăng". Lũ bazan mô tả sự hình thành một loạt các dòng dung nham bazan.
 

Theo định nghĩa, đá bazan là đá mắc ma có cấu trúc ẩn tinh thường có 45 - 55% thể tích là silica và ít hơn 10% thể tích là khoáng vật chứa fenspat, ít nhất 65% của đá là felspat ở dạng plagioclase. Nó phổ biến nhất ở đá núi lửa loại trên trái Đất, là một phần quan trọng của lớp vỏ đại dương và đảo núi lửa ở đại dương như Iceland, Réunion và quần đảo Hawaii. Đá bazan thường có tinh thể rất nhỏ hoặc chất nền thủy tinh núi lửa xen kẽ với các hạt có thể nhìn được. Khối lượng riêng của nó là 3.0 gm/cm3.

Đá bazan được định nghĩa bởi thành phần khoáng chất và kiến trúc; mô tả tính chất vật lý không đề cập đến khoáng chất có thể không đáng tin cậy trong một số trường hợp. Đá bazan thường có màu xám đến đen, nhưng phong hoá nhanh chóng biến đổi thành màu nâu hoặc đỏ gỉ sắt do sự oxy hoá của khoáng chất mafic (giàu sắt) biến thành hematit và các sắt oxít khác.
 

 

Hình 1: Đá bazan là loại đá mắc ma phun trào
 

1.1 - Lịch sử tên gọi đá bazan là gì?

Bazan có cấu tạo lỗ rỗng được gọi là bazan lỗ rỗng khi khối có hầu hết là rắn; khi phần lỗ rỗng chiếm hơn 1/2 thể tích của đá, nó được gọi là scoria. Cấu tạo này hình thành khi các khí hoà tan đi ra khỏi dung dịch với dạng bong bóng bởi vì khi mácma đi lên gần bề mặt áp suất giảm làm khí thoát ra, nhưng đang bị mắc kẹt do dung nham nguội nhanh trước khi các chất khí có thể thoát ra được.
 

Thuật ngữ bazan thỉnh thoảng được áp dụng cho đá xâm nhập với thành phần đặc trưng của đá bazan, nhưng có thành phần chất nền hạt to hơn thường được gọi tắt là diabaz (còn gọi là Dolerit) hoặc, khi to hơn nữa là gabro.

Trong thời kỳ liên đại thái cổ, Hoả thành và đầu Nguyên sinh của lịch sử trái đất, các chất hóa học của mắc ma phun trào khác nhau đáng kể so với ngày nay, do vỏ chưa trưởng thành và sự khác biệt quyển mềm. Những tảng đá núi lửa siêu mafic, với thành phần silic (SiO2) dưới 45% thường được phân loại là komatiit.
 

 

Hình 2: Thuật ngữ bazan thỉnh thoảng áp dụng cho đá xâm nhập

 

 

1.2 - Đặc điểm của đá bazan là gì?

Mặc dù có đặc trưng là tối màu, đá bazan đen, đá bazan cho thấy một loạt chỗ sáng hơn do các hoạt động địa hoá địa phương. Do phong hoá hoặc nồng độ cao của plagioclase, một số bazan có thể khá sáng màu, bề ngoài giống như andesit.
 

Bazan có một kết cấu tinh thể khoáng chất rất nhỏ do đá nóng chảy bị làm nguội quá nhanh làm cho các tinh thể khoáng chất lớn chưa kịp phát triển, nó thường có tính chất ban tinh, có chứa tinh thể lớn hơn hình thành trước khi sự phun trào kịp đưa dung nham lên bề mặt, được ngập trong chất nền các tinh thể nhỏ hơn. Những ban tinh thường là olivin hoặc plagioclase giàu canxi, có nhiệt độ nóng chảy cao nhất trong các khoáng chất điển hình mà có thể kết tinh từ sự tan chảy.
 

 

Hình 3: Đá bazan núi lửa

Kết Luận: Bazan có một kết cấu tinh thể khoáng chất rất nhỏ do đá nóng chảy bị làm nguội quá nhanh làm cho các tinh thể khoáng chất lớn chưa kịp phát triển, nó thường có tính chất ban tinh, có chứa tinh thể lớn hơn hình thành trước khi sự phun trào kịp đưa dung nham lên bề mặt, được ngập trong chất nền các tinh thể nhỏ hơn. Những ban tinh thường là olivin hoặc plagioclase giàu canxi, có nhiệt độ nóng chảy cao nhất trong các khoáng chất điển hình mà có thể kết tinh từ sự tan chảy.

Xem thêm chuyên mục: Blog Kiến Thức